Radye Temel (Radye Jeneral)

Radye Temel (Radye Jeneral)

Temel kazılır, kayalarla, taşlarla pekiştirilir. Üzerine ince bir beton dökülerek düzeltilir. 
Bunun da üzerine 14'lük tabir edilen kalın demirlerin bağlantıları yapılarak kanaviçe gibi alttan, üstten ve yanlardan örülerek 60-70 cm kalınlığında demir-çelik yığını haline getirilir. 

Bu çelik yığını içine kuvvetlendirilmiş beton dökülmek suretiyle büyük bir beton kütle meydana getirilir. Şayet bir ucundan çok güçlü manivelarla kaldırılmak istenirse, ortasından bükülüp kırılmadan üstündekilerle birlikte komple kalktığı görülecektir. 

Bu çelik kütlenin içine, 5 katlı bir binada kullanılacak bütün demirler kadar demir kullanılır. Bu sebeple deprem dalgaları, radye temeli ve üzerindeki duvarları komple kaldırıp indirir. Temelde bir bükülüp kırılma olmaz. Bu sebeple üzerindeki duvarlarda birbirlerinden ayrılma veya birbirinin içine geçme gibi bir hadise oluşmaz. 
Ayrıca radye temel, dış duvarların oturduğu alandan yaklaşık 1 m. kadar daha geniş atılır. Mesela 100 m2'lik bir dairenin tabanına yaklaşık 140 m2'lik temel atılarak, binanın ağırlığının her tarafa eşit yayılması sağlanır. 

Radye temel kalınlığı yönetmeliklerde belirlenmiştir.Kirişli olarak projelendirilen radye temellerde radye döşeme kalınlığı 20 cm den az olamaz.(Bina cinsi türü ağırlığı vb durumlara göre değişir.)Kirişsiz olarak imal edilecek radye döşemelerde minimum radye kalınlığı 30 cm olmalıdır. Ayrıca kirişsiz radye döşemeler de zımbalama tahkiki ihmal edilmemelidir.

Radye temelin kullanımı sadece zemin emniyet gerilmesine bağlı olarak düşünülmemelidir.Örneğin zeminde şişme problemi varsa ters kirişli radye yapmak çok akılcı bir sistemdir.Bu yöntemle şişmenin binaya zarar vermesi önlenir.Prensip olarak radye temeller sadece bodrum kata taban alanı büyüklüğünde yapılmaz. Üst katlarda olan açık yada kapalı çıkmaların uzunluğu boyunca yapılırlar.Bu şekilde binanın selam vermesi önlenir.(Bu tür binalara hemen her ilde rastlanır temel acemice projelendirilmiştir ve binanın kısa kenarı doğrultusunda büyük çıkmalar yapılmıştır.Temel de ise çıkmaların olduğu kısımlar boş geçilmiştir. Dolayısıyle bu kısımda devrilmem momentini karşılayacak önlem alınmamıştır.)

Radye temeller binanın büyüklüğüne bakılmadan her yapıda kullanılabilir.Özellikle sorunlu zeminlerde kullanılır diye bir şey söylemek mümkün değildir.Özellikle günümüde tecrübelerimize dayanarak diyebiliriz ki tüm binaların temelleri radye olarak planlanmalı ve imal edilmelidir. Tekil temeller ise literatür den çıkarılmalı ve her deprem bölgesinde kullanılması yasaklanmalıdır.

Bu tür temellerde(radye temel) donatı düzenine gelince her ne kadar moment diagramları dikkate alınarak pilyeli olarak dizayn edilebilirlerse de alt_üst düz ızgara olarak dizayn edilmeleri hem rijitlik sağlamaları açısından hem de homojenlik açısından idealdir.

1. Düz radye temel
2. Kirişli radye temel
a) Alttan kirişli radye temel
b) Üstten kirişli radye temel
3. Mantar şeklinde radye temel
4. Ters Kemer Şeklinde radye temel
5. Rijit temel